Kunnen spaarlampen je ziek maken?

Toegegeven: het komt misschien niet vaak voor, maar bepaalde mensen kunnen gevoelig zijn voor spaarlampen en daarvan gezondheidsproblemen ondervinden. Uit Frans onderzoek bleek dat de elektromagnetische velden (vnl van oude spaarlampen) zowel voorwerpen als personen kunnen verstoren. De straling is vergelijkbaar met een inductieplaat of een beeldbuisscherm.

Een studie uitgevoerd in opdracht van het Duitse federale agentschap voor milieu heeft aan de hand van twee tests besloten dat spaarlampen slecht zijn voor de gezondheid.
Het agentschap testte twee ‘worst case scenario’s’: een spaarlamp met twee gram kwik en een met vijf gram. Geen van beide lampen had een beschermlaag en beide werden gebroken terwijl ze warm waren.
Uit metingen bleek dat er ongeveer 7 microgram kwik vrijkwam per kubieke meter lucht. Dat is 20 keer zoveel als de richtlijn van 0,35 microgram. Er werden tot vijf uur na het breken van de lamp metingen uitgevoerd op grondniveau. Wanneer bovenstaande waarden werden gemeten, is niet duidelijk, net zomin als hoe snel het kwik verdeeld raakt.

Gevoelige personen kunnen last ondervinden van: hoofdpijn (migraine aanvallen), zichtproblemen, problemen met de darm, pijn aan de ogen en een opzwellende huid. In uitzonderlijke gevallen kunnen zich ook hartritmestoornissen voordoen.

Recent onderzoek stelt dat spaarlampen veilig zijn. Volgens de Nederlande Voedsel- en Wareninspectie NVWA zijn spaarlampen veilig. De afgifte van stoffen door spaarlampen is zo laag dat geen effect op de gezondheid te verwachten is.
Volgens berekeningen van het Duitse ministerie van Milieu geven spaarlampen slechts zeer geringe concentraties vluchtige organische verbindingen af. Uit onderzoek van het Laboratorium voor Lichttechnologie van de universiteit van Gent blijkt dat spaarlampen tijdens hun levensduur veel minder vluchtige organische stoffen uitstoten dan gloeilampen.

 

Hoe gaan landen daarmee om?

Nederland erkent dit niet als een ziektebeeld. Het blijven niet-specifieke gezondheidsklachten en er bestaat volgens de Nederlandse Gezondheidsraad geen verband met spaarlampen.
Zweden daarentegen erkent dit wel als een fysieke ziekte en leveren financiële steun aan mensen die hun huizen willen veranderen. Ongeveer 1,5% zou daar aan elektrogevoeligheid lijden.
Engeland reageerde zeer ernstig over een Duitse studie (zie onderaan de pagina) waaruit zou blijken dat spaarlampen kankerverwekkende stoffen uitstoten: Er moet een vervolg komen op het onderzoek om na te gaan of de Duitse bevindingen kloppen. De Engelse overheid blijft de spaarlamp echter voorlopig nog promoten.

 

Waarom hebben mensen daar last van?

1. Elektromagnetische straling
In tegenstelling tot gloeilampen bevatten spaarlampen een klein beetje radiofrequente straling. De straling zou zelfs op een afstand van een meter nog meetbaar zijn. In principe zijn de spaarlampen aangepast aan de internationale ICNIRP-normen en zou dit geen problemen mogen vormen. Een groep mensen vindt dan echter dat deze normen te laks zijn …

2. Dirty Electricity
Er wordt beweerd dat de straling van de lampen zich kan voortbewegen in het electriciteitsnet, zodat je dus ook in andere kamers aan deze straling onderworpen kan raken. Dit noemt men dirty electricity.
Neem er wel nota van dat er nog niet veel onderzoeken zijn gewijd aan de straling van spaarlampen en dus nog niets zeker is.

3. Kwik
Over het kwik in spaarlampen werd op deze site reeds uitvoerig besproken. In het kort: er wordt gesteld dat spaarlampen een kleine hoeveelheid kwik bevatten. Kwik is, zoals je wellicht weet, schadelijk voor de gezondheid. Het kwik komt echter pas vrij als een spaarlamp breekt, waardoor je genoodzaakt ben de spaarlamp op een specifieke manier op te kuisen. Verlucht zeker eerst de woning zeer goed voor een 20-tal minuten alvorens je de lamp opkuist. Het kwik kan echter in tapijten of andere stoffen trekken waardoor je de kamer toch beter blijft verluchten, zelfs na het opruimten van de kapotte spaarlamp. Volgens een recente studie (anno 2011) blijft het vrijgekomen kwik nog tot 10 weken lang in de lucht hangen. Het kwik zou worden geabsorbeerd door tapijten en gordijnen. In een slecht verluchte ruimte kan de vrijgekomen hoeveelheid kwik daardoor de gezondheid schaden. Dokter Geert Verstegen van het antigifcentrum waarschuwt voor overdrijving: ‘dit artikel creëert onnodig angst bij de bevolking.’ Volgens Verstegen is een overschrijding van de blootstellingsnorm voor levenslange blootstelling gedurende een korte periode, zoals het artikel omschrijft, niet noodzakelijk schadelijk voor de gezondheid.

4. UV stralingen
Spaarlampen geven UV-B en sporen van UV-C-straling af, wat het risico op huidkanker vergroot. Ondertussen is bewezen dat fluorescente lampen UV stralingen afgeven. Ook mensen zonder enige huidaandoeningen kunnen last ondervinden van roodheid en een gloeiend, branderig gevoel in het gezicht.

5. Diverse
Soms veroorzaken spaarlampen een flikkerend licht dat kan leiden tot hoofdpijn en vermoeide ogen.
Er worden chemische stoffen opgestapeld in het lichaam en dit kan tot volgende problemen leiden: met het hormonaal systeem, het reproductief systeem, de lever, de schildklier, neurologische effecten en kanker. Duitse onderzoekers beweren dat het blauwe licht van de spaarlampen tot een verminderde productie kan leiden van het hormoon melatonine, wat betekend dat hierdoor slaapstoornissen, kanker, hart- en vaatziekten veroorzaakt.

Kanker?
In de media kwamen recent publicaties dat spaarlampen kankerverwekkende stoffen uitstoten. Dat was het resultaat van een Duits onderzoek. Onderzoekers van het Alab Laboratorium in Berlijn waarschuwen iedereen om de spaarlamp niet te lang aan te laten,het is vooral gevaarlijk als mensen met hun hoofd in de buurt van de brandende lamp komen. Het gaat onder meer om de stoffen fenol, naftaleen en styreen.
De onderzoekers troffen deze ‘cocktail’ aan giftige dampen aan in de buurt van brandende spaarlampen.

 

Tips:

• Gebruik geen spaarlampen in ruimtes die niet goed geventileerd zijn.
• Gebruik geen spaarlampen in nachtlampjes of bureaulampen.
• Gebruik spaarlampen met minder kwik. Meer hierover in volgend artikel: Spaarlampen zonder kwik.

 

Conclusie

Dit lijkt wel een zeer negatief bericht, maar de hoeveelheid aan schadelijke stoffen in spaarlampen zijn relatief klein; Tenslotte zijn ook wagens slecht voor ons en voor het milieu, maar toch komen er jaarlijks meer auto’s bij? Dit artikel is voornamelijk bedoeld voor mensen die gevoelig zijn aan bepaalde stoffen en hieruit informatie kunnen halen.